Oorspronkelijk komt Manuel uit Hamburg, in Duitsland. Daar woonde hij als kind tot zijn negen jaar en dan opnieuw van z’n zestiende tot z’n vijfendertigste, schat hij. In de jaren daartussen verbleef hij in Rio de Janeiro. “En daarna woonde ik ook even in Lissabon,” voegt hij eraan toen. “Maar dat was enkel om te studeren”. In Duitsland ontdekte Manuel zijn liefde voor het fietsen, en die belijdt hij vandaag nog steeds in Brussel.
“De stad waar ik opgroeide, was Hamburg en daar was het erg vanzelfsprekend om te fietsen. Toen ik arriveerde in Brussel wilde ik dan ook gewoon blijven fietsen. Al deed ik dat pas daadwerkelijk na een tijdje. De eerste maanden was ik eerder aan het observeren. Sommige dingen waren toen ook best choquerend, want ik had niet verwacht dat Brussel zo ruw kon zijn. Het openbaar vervoer was toen nog niet zo goed ontwikkeld en ik zag ook nergens fietsers op straat. Er was nauwelijks infrastructuur voor fietsers toen, echt praktisch niets. Wel heel veel auto’s overal. In essentie was het hier veel chaotischer dan hoe ik het verwacht had.”
“Ik moet wel toegeven: ik ben naar hier getrokken zonder veel kennis over de stad. Ik kende Brussel enkel van werkbezoeken, maar dat was altijd maar voor een dag of zo. Het duurde dan ook wel even om me aan te passen. Maar ongeveer na een jaar begon ik beter door te hebben hoe de dingen hier werkten en kocht ik enkele tweedehands fietsen. In Duitsland sleutelde ik al aan oude fietsen en hier werkte ik verder op dat idee. Op m’n appartement heb ik nog steeds een klein ateliertje om fietsen in te herstellen. Na plus minus een jaar begon ik me dan opnieuw met de fiets te verplaatsen, maar ik was er nog niet echt van overtuigd dat je hier in Brussel de fiets als een volwaardig transportmiddel kon gebruiken.”
“Ik herinner me bijvoorbeeld nog die keer dat ik voor het eerst van het centrum, waar ik woon, naar het Atomium zou trekken met de fiets. Dat was toen een avontuur dat ik een paar dagen op voorhand plande met de gedachte: dit weekend ga ik iets gek doen en fiets ik gewoon tot aan het Atomium! Ik was ervan overtuigd dat zoiets een expeditie zou worden. (lacht) Vandaag voelt dat veel natuurlijker aan. Als ik bezoekers heb, geef ik ze een van m'n fietsen en gaan we gewoon naar het Atomium. Het is een van de eerste dingen die ik nu voorstel om te doen. Initieel kwam ik ook naar hier met het idee dat ik misschien drie jaar in Brussel zou blijven. Maar uiteindelijk ben ik gewoon gebleven en binnen twee jaar zit ik hier twintig jaar.”
Openbaring
“Op bepaalde momenten heb ik ook wel een auto heb gehad. Mijn eerste exemplaar kocht ik in Duitsland. Ik weet nu eigenlijk niet meer goed waarom, om naar het werk te gaan veronderstel ik. En toen ik net in Brussel arriveerde voor mijn werk had ik er ook een. Die wagen hoorde bij het contract dat ik had en het werk dat ik hier deed. Dat was in feite wel een verrassing voor mij: de bedrijfswagencultuur hier in België. Een hele hoop mensen hadden hier een bedrijfswagen, soms op niveaus waarvan ik in Duitsland niet zou verwachten dat ze in aanmerking komen voor zo’n wagen. Hier hebben zelfs de jongste mensen in ‘junior’-functies een auto van de zaak. Maar de grootste verrassing van al vond ik toch het feit dat er aan zo’n wagen soms een ongelimiteerde tankkaart vasthangt. Dat was echt een schok, eerlijk gezegd.”
“Ik moet er wel weer bijvertellen dat ik er toen, ideologisch gezien, niet zó hard tegen was dat ik het weigerde te gebruiken. Ik ging ermee naar het werk en reed er af en toe mee naar Duitsland, naar mijn familie. Op een bepaald moment begon ik me wel af te vragen: kan dit niet anders? Alleen al om meer over te houden op het einde van de maand leek het me interessant. Maar al snel kwam ik erachter dat ik niet gewoon een hoger loon kon krijgen in ruil voor die wagen. Dat ging toen gewoon niet.”
“Na een aantal jaren heb ik dan mijn vast contract opgezegd en viel ik alsnog zonder auto. Ik had niet meteen zicht op ander werk en om geld te besparen, besloot ik om voorlopig geen nieuwe wagen meer te kopen. Het was op dat moment dat ik besefte dat ik die auto in feite alleen nog maar gebruikte om naar het werk te gaan. In de stad verplaatste ik me ondertussen enkel nog maar met de fiets, gewoon al omdat het een pak praktischer was geworden.”
“De langere afstanden overbruggen was in het begin nog wel een probleem, maar toen besliste ik om die ook gewoon met de fiets te doen. En dat was bijna een openbaring voor mij. Zo ben ik ondertussen al naar Frankrijk gefietst, al was dat eerder voor het plezier. (lacht) Nee, maar voor mijn dagelijkse pendel, zo’n twintig kilometer in het totaal elke dag, pak ik nu wel steevast de fiets. Ik werk ook opnieuw bij mijn oude werkgever, maar nu op freelancebasis en zonder verplichte auto.”
Westvleteren
“Persoonlijk ben ik niet echt activistisch, maar ik ben dus wel altijd blijven fietsen. Daarnaast was ik ook wel met duurzaamheid en het klimaat bezig, in de zin dat mijn generatie de opkomst van de groene beweging heeft meegemaakt. Toen ik klein was, waren 'groenen' iets heel exotisch. Maar toen ik naar de universiteit ging, begonnen de groene partijen wel hun impact te hebben en begonnen ze iets permanent in de politiek te worden. In die mate dat in een stad een groene partij plots in de coalitie kon zitten. In Duitsland later zelfs in een federale regering.”
“Als ik ze tegenkom laat, ik me wel in met dingen die duurzaam zijn. Maar ik zoek niet op elk moment naar manieren om mijn levenswijze duurzamer te maken. Al sta ik er dus wel voor open. Mijn vriendin is bijvoorbeeld veganistisch. Ze leert me allemaal nieuwe dingen kennen zonder vlees of dierlijke producten, dingen die ook gewoon lekker zijn. Het is een manier om mijn vleesconsumptie drastisch terug te schroeven, want het is geen geheim meer dat te veel vlees eten niet duurzaam is. Het is niet alleen voor mij lichaam beter, maar ook in het algemeen, voor het klimaat.”
“Tegenwoordig haal ik ook meer en meer voldoening uit het reizen met de trein. Als ik vroeger mijn familie in Duitsland ging bezoeken, maakte mij dat niet uit. Dan koos ik de goedkoopste optie. Op een gegeven moment waren er zelfs vluchten naar Hamburg die voordelig waren en zat ik dus op zo’n bizarre vlucht van Brussel naar Hamburg. Maar de laatste keren dat ik naar Duitsland ging, met de trein, voelde dat gewoon beter. Natuurlijk duurt dat langer, maar dankzij bepaalde tarieven zijn mijn treintickets soms zodanig goedkoop dat het weldegelijk concurreert met de andere opties. Nu zijn er nog maar een paar gelegenheden per jaar waar een auto interessanter is. Zo nam een vriend me gisteren mee naar Westvleteren om bier in te slaan, dan is natuurlijk handig om een auto te hebben. (lacht)”
Radicale verandering
“In tegenstelling tot de verkeerschaos van bijna twintig jaar gelden, is het nu veel leefbaarder geworden voor fietsers in Brussel. Dat kan ik met zekerheid zeggen. Het had misschien wel sneller gemogen, en ik wacht nog altijd op sommige veranderingen. De wreedheid is in bepaalde straten en op bepaalde hoeken in de stad nog altijd fel aanwezig. Er zijn kruispunten waar je zintuigen nog altijd op scherp moeten staan om niet omver gereden te worden. Dat is ook nog altijd de realiteit. Maar in vergelijking met 2004, toen ik hier voor het eerst fietste, is het verschil enorm.”
“En ik heb hoop voor de toekomst. Als het beleid de huidige koers kan aanhouden dan zitten ze goed. Sommige mensen zouden meer gewild hebben, zoals nergens meer auto’s en dat we kunnen wandelen van aan het Zuidstation tot in het stadscentrum. Maar dat is waarschijnlijk een te grote ommekeer voor het grootste deel van de bevolking. Ik kan me wel vinden in de huidige compromissen. Voor mijn deur bijvoorbeeld zijn er werken bezig om de beschikbare ruimte voor auto’s te halveren, en zo plaats te maken voor volledig afgescheiden fietspaden langs weerskanten van de baan.”
“Ik ben wel van mening dat veranderingen altijd een beetje radicaler moeten zijn om doelen te halen, zoals die in het klimaatplan. En in dat opzicht denk ik niet dat genoeg mensen nu overtuigd worden om echt een verschil te maken. Voor beleidsmakers zijn dat ook niet de zaken waar ze makkelijk verkiezingen mee zullen winnen. Maar de mensen zouden beter geïnformeerd en meer aangemoedigd moeten worden. Door hen te belonen en hen voordelen aan te bieden bijvoorbeeld. Van mijn ziekteverzekering krijg ik €50 terug omdat ik in een sportclub zit. Ze moedigen me aan om gezond te blijven. Langs de andere kant kan je roekeloos gedrag tegen het klimaat natuurlijk ook gewoon duurder maken, net zoals je autoverzekering duurder wordt als je roekeloos bent in het verkeer.”
Tips
Wil je nu zelf vanop de fiets actie ondernemen? Bekijk dan zeker de initiatieven die Manuel ons aanraadt!
Critical Mass: “Het is eigenlijk een maandelijkse spontane fietsoptocht, niet alleen in Brussel, maar over heel de wereld. Door samen te fietsen op elke laatste vrijdag van de maand, tonen de fietsers hun aanwezigheid in de stad en reclaimen ze de straten voor een deel. Ze tonen dat ze ertoe doen.” Klik hier voor meer info.
Cycle Hack: “Cycle Hack is een soort jaarlijks evenement waarin we in 48 uur een heel concreet idee bedenken en uitwerken dat Brussel fietsvriendelijker moet maken. Het vertrekt vanuit de creatieve fietsers die met hun ideeën iets willen veranderen. Een tijdje geleden mochten we enkele ideeën zelfs aan de Brusselse politiek voorstellen.” Klik hier voor meer info.