‘Text me when you get back home’, een slogan die afgelopen maart 2021 viraal ging op het internet na de moord op Sarah Everard, een jong Britse vrouw. Ze raakte vermist nadat ze ’s nachts naar huis liep en werd vervolgens vermoord teruggevonden. De verbazing was echter groot toen de reactie van de lokale ordediensten was dat vrouwen beter niet ‘s avonds alleen over straat lopen. Niet alleen deze gebeurtenis maar ook de extreme reactie waarop vrouwen verwacht worden hun gedrag aan te passen, was de zoveelste schokgolf onder vrouwen. Bovendien zijn berichten zoals ‘Laat het even weten als je thuis bent’ bijna ingebakken wanneer vrouwen alleen naar huis wandelen. Het is vooral jammer dat vrouwen anno 2021 vragen om een berichtje te sturen en dan enkel gerustgesteld zijn dat onze vriendin veilig en wel op haar bestemming is
Maar hoe is het eigenlijk in België gesteld? Vragen Belgische vrouwen ook elkaar om zo’n berichtjes te sturen wanneer ze veilig thuiskomen? Dankzij Plan International weten we dat na Antwerpen, Brussel en Charleroi stapt nu ook Gent in het ‘Safer Cities’ programma om de strijd aan te gaan tegen seksuele intimidatie op straat. De straten van de stad en de openbare ruimte behoren toe aan iedereen. Iedereen, ook vrouwen, horen zich veilig en gehoord te voelen vandaar dat we hieronder willen meegeven wat er precies allemaal valt onder seksuele straatintimidatie, wat strafbaar is en wat je zoals als omstaander of slachtoffer kan doen.
Regelgeving in België
Nageroepen worden, ongepast aangeraakt worden en zelfs achtervolgd worden, zijn allemaal veel voorkomende voorbeelden die vallen onder seksuele straatintimidatie. Dankzij onderzoek van https://www.seksueelgeweld.be weten we dat een grote meerderheid van vrouwen verklaart hier reeds mee geconfronteerd te zijn vanaf de leeftijd van slechts 15 jaar en voor 30% gebeurde dit zelfs de afgelopen maanden.
Dit is op zijn zachtst gezegd zorgwekkend, dit voelt voor vrouwen als een bedreiging wanneer dit herhaaldelijk gebeurt. Sterker nog, er begint een gevoel van onzekerheid en onveiligheid te overheersen waardoor ze op termijn hun gedrag gaan aanpassen en bepaalde regio’s vermijden of zich anders gaan kleden. Dit past niet binnen de normen en waarden waar onze samenleving voor wil staan vandaar dat de Belgische wet hier dan ook tegen optreedt. Sinds de wet van 22 mei van 2014, die in voege is vanaf 3 augustus 2014, is er eindelijk de mogelijkheid om ongewenst seksueel gedrag in bepaalde gevallen strafbaar te maken. Wanneer er sprake is de van onderstaande vijf elementen kan je spreken van een strafbaar feit.
Je kan persoonlijk aangifte doen of de politie zelf kan ook ter plaatse komen om de vaststelling te doen. Er kan een proces verbaal opgemaakt zonder dat er een klacht is ingediend. Het betreft ongewenst, storend, intimiderend gedrag dat seksueel geladen is en de rust van het slachtoffer verstoord.
Om te kunnen spreken over strafbaar seksisme volgens de wetgeving moet er aan de volgende vijf cumulatieve voorwaarden voldaan worden:
Het moet een gebaar of een handeling zijn;
in het openbaar;
klaarblijkelijk bedoeld om minachting uit te drukken tegenover een persoon of deze als minderwaardig te beschouwen of te reduceren tot diens geslachtelijke dimensie;
het moet een ernstige aantasting van de waardigheid van deze persoon tot gevolg hebben;
dit moet tegen één of meerdere welbepaalde personen gericht zijn.
Naast strafbaar seksisme is ook belaging, voyeurisme en aanranding van de eerbaarheid strafbaar:
Belaging (Strafwetboek Art.442 bis): Alle gedrag dat de rust van de getroffen persoon ernstig verstoort zoals bijvoorbeeld achternalopen, omringen, intimiderende of beledigende sms-en of berichten op facebook sturen enzovoort.
Voyeurisme (Strafwetboek Art.371): Personen observeren of doen observeren, maar ook beelden of geluidsopnamen van iemand maken, zonder dat hij/zij dat weet of daarvoor toestemming heeft gegeven.
Als dit gedrag wordt gesteld ten opzichte van minderjarigen, geldt dat als verzwarende omstandigheid en zijn ook de straffen zwaarder. Bij ernstige feiten, bijvoorbeeld bij geweld of bedreigingen, waarbij het slachtoffer zich voelt aangetast in zijn seksuele integriteit, is er sprake van aanranding van de eerbaarheid.
Bron: www.seksueelgeweld.be
Nog een lange weg te gaan
Het feit dat bovenstaande handelingen beschouwd worden als een strafbaar feit wijst op een breder maatschappelijk, structureel probleem dat aangepakt moet worden. Professor Karen Celis onderzoeksprofessor aan de VUB, maakt er ons tijdens haar gesprek in ‘De Wereld van Sofie’ op radio 1 attent op dat de lokale overheden hard werken aan actieplannen zoals het opleiden van parkwachters, acties van politie en metropersoneel maar ook aandacht voor ruimtelijke ordening. Ook scholen kunnen hierin bijdragen door meer werk te maken van meer sensibilisering en het gesprek aan te gaan over waar de grenzen liggen vanuit het perspectief van vrouwen. Het is belangrijk om samen een krachtig signaal uit te zenden dat er voor dergelijk gedrag geen plaats is onze samenleving.