top of page

Anneessens: een wereldstad op zich

Er bestaat geen twijfel over: Anneessens is een zeer multiculturele wijk. Het ligt dan ook in hartje Brussel, de hoofdstad van Europa. Tijdens het ronddwalen in de wijk, werd het ons al snel duidelijk dat we ons in een multiculturele omgeving bevonden waar verschillende talen en mensen elkaar ontmoeten, en waar plek is voor iedereen om zijn eigen ding te doen volgens zijn/haar culturele waarden en normen.



In onze zoektocht naar getuigenissen, stuitten we op verschillende profielen die alle hebben bijgedragen tot een mooi en interessant overzicht van ervaringen, beleefd vanuit meerdere invalshoeken.


We spraken met Chaimae (14), zij woont al heel haar leven in Anneessens en voelt zich er helemaal thuis. Ook zij erkent de multiculturaliteit die aanwezig is in de wijk, en ervaart dit als een positief gegeven. Ook Ibrahim (32), uitbater van Miam Miam, bevestigt de sfeer die wijzelf ervoeren wanneer we op verkenning gingen in de wijk. Hij beschrijft de buurt als “levendig”. Je vindt er een mengeling van verschillende soorten mensen, iedereen is er welkom en er hangt een goede sfeer.


Verder interviewden we Dries, een Limburgse student van 20 die intussen reeds 3 jaar op kot zit in de buurt Anneessens. Dat de wijk multicultureel is, ontkent ook hij niet. Hij staat hier positief tegenover, maar pleit wel voor een verdere opening naar verschillende culturen toe. Expliciet, heeft hij het over de taalbarrière die er omwille van de multiculturaliteit heerst. Hij ziet er niettemin de charme van in, en vergelijkt het zelfs met ‘op vakantie zijn’: “Ik voel me altijd een beetje op vakantie. Want op vakantie kan je ook niet praten met de mensen op straat, dan moet je ook een beetje meer uw best doen. Mensen lachen daar soms mee, maar ik voel mij echt op vakantie gewoon. Dan zit ge is in Italië, dan zit ge is in Turkije. Dat is gewoon fijn. Ik vind dat heel fijn.”


Vervolgens, ontmoetten we Rachid (53), een geboren en getogen inwoner van Anneessens. Hij lijkt eerder gefrustreerd te zijn wanneer we hem bevragen over de multiculturaliteit in de wijk. Naar zijn mening, zijn de Belgen er nog steeds dominant, en worden andere culturen er als het ware lukraak ‘bijgezet’: “Knippen en plakken. Er is slechte kennis van de anderen, andere culturen. Iedereen is slecht geïntegreerd”, aldus Rachid.


Ook Jelle, een jongeman van 22 die al heel zijn leven in Anneessens woont, omschrijft de wijk als een plek waar het bruist van verschillende culturen. Niet alleen de mensen, maar ook andere zaken zoals kleine winkeltjes waar je terecht kan voor geïmporteerde producten vanuit andere landen, wijzen op een multiculturele omgeving. Hij praat dan ook vol lof over de sfeer die er in de wijk hangt, en pleit alleen maar voor meer diversiteit naar de toekomst toe. Verder, deelt hij zijn ervaring omtrent het middelbaar onderwijs in Anneessens, dat naar zijn mening : “Ik ben ook een tijd in Laken naar school gegaan, en daar zaten bijna enkel blanken in mijn klas. Ik had ervoor altijd in een diverse klas gezeten, en vond dat dan echt vreemd. Na 3 jaar ben ik dan terug naar een school hier in de buurt gegaan, en dat was dan weer een meer diverse klas, daar voelde ik mij beter want dat geeft naar mijn mening een betere representatie van de maatschappij”. Uit deze getuigenissen blijkt zodus dat de multiculturele sfeer voornamelijk een positieve connotatie oproept bij de bewoners.


Familiale sfeer

De meeste bewoners die we interviewden, spraken van een bruisend en familiaal Anneessens. Iedereen kent hier elkaar, zeggen ze. Mohamed is hier opgegroeid, voor hem is deze wijk zijn thuis. “Ik ken hier iedereen. Mijn vrienden en familie wonen hier ook. Het beste aan de wijk is de ambiance.” Het is er altijd levendig, volgens Mohamed. “We zijn allemaal buren, iedereen van de wijk gaat naar dezelfde school.” Het is eigenlijk net een dorpje, begrijpen we, alleen ligt Anneessens in het centrum van Brussel, dus ontkom je niet aan de drukte van een grootstad. De bewoners lopen elkaar tegen het lijf en beginnen een praatje. Je bent hier nooit alleen.

Chaimea is een jong meisje van 14 jaar. We komen haar tegen op straat terwijl ze onderweg is naar vrienden. Haar ouders zijn gescheiden en samen met haar vader woont ze in Anneessens. Ze woont hier graag. “Het is een unieke sfeer. De mensen zijn hier heel warm, meer dan op andere plaatsen. Er heerst een hele familiale sfeer onder de bewoners waarin iedereen elkaar kent en helpt bij nood.” Chaimea vertelt ons een leuke anekdote over de kruidenier op het plein. “Ze noemen hem ‘Le barbu’”, zegt ze. “We noemen hem zo omdat de vorige eigenaar een grote baard had en de naam is gebleven.


Dries, die zo’n 3 jaar in Anneessens op kot zit, is zijn buren al geregeld tegengekomen. Het zijn allemaal super vriendelijke mensen, zegt hij, alleen zorgt hun verschillende taal voor een drempel. Momenteel houden de gesprekken meestal op bij een vriendelijke ‘bonjour’ en ‘salut’. Toch ziet hij dit niet als een groot probleem: “Zo voel ik me altijd een beetje op vakantie.” zegt hij. Met die positieve ingesteldheid kan Dries op enkele straten tijd zowel Turkije, Marokko als Armenië bezocht hebben.

Voor we ons gesprek afsluiten met Dries vertelt hij ons nog het volgende: “Toen ik hier op kot kwam, had ik snel door dat ik hier redelijk safe zit, in Anneessens. Want we zijn nog in Brussel centrum maar toch is dit een rustige plek. Er heerst een goede sfeer tussen de bewoners en er is weinig boel of ruzie op straat. Dus de algemene sfeer zit hier wel goed.


Rachid is een gezellige goedlachse man. Ondanks het feit dat Frans zijn moedertaal is, stond hij erop de vragen in het Nederlands te beantwoorden. Hij vond het een ideaal moment om zijn Nederlands nog eens te oefenen en wou ons laten zien dat je moet durven in het leven. ‘Je moet gewoon durf!’ riep hij enthousiast, nadat Anke vertelde dat ze moeite had met Frans en daarom vooral Samuel aan het woord liet, die tweetalig is. We hadden al snel door dat Ra (voor de vrienden), een filosofisch en gelovig man is. “De wereld is een kleine village. De wereld is mijn buurt. Ik ben hier geboren, ik hoor hier te zijn, het is de beweging van de wereld.” zegt hij. In zijn ideale wereld zou hij graag verhuizen naar een plek midden in de natuur en daar van eigen productie leven, maar dat geld heeft hij niet. Hij woont hier en daar zal hij het voorlopig mee moeten doen “Alhamdoelillah”.


Ook Jelle wist ons op basis van zijn ervaringen wat meer te vertellen over de mensen in de wijk: “Ik merk vooral dat bijvoorbeeld Marokkanen elkaar allemaal kennen, Arabisch spreken, en dat schept volgens mij wel een band. Ik denk dat er een grote samenhang is. Iedereen kent iedereen”.

Een ander voorbeeld dat hij aanhaalt, is de aanwezigheid van de “befaamde zwerver” in de wijk: “Er is op het Rouppeplein een dakloze, en sinds ik hier woon is die er al altijd geweest. Iedereen weet wie hij is, hij doet ook niemand kwaad of zo, maar is gewoon altijd zat. Ik denk dat hij zo ongeveer de bekendste figuur is van de buurt”.


Solidair Anneessens

Uit onze interviews hebben we ook geleerd dat er in de Anneessenswijk een heel groot gevoel van solidariteit heerst tussen haar bewoners, dat hebben verschillende bewoners al aangegeven. Sommige mensen voelen zich in de steek gelaten door de stad Brussel en de overheid, daarom nemen ze zelf de touwtjes in handen. Zo zijn er heel veel sociale initiatieven, opleidingen, voedselverdelingen enzovoort. Het is echt typerend aan de wijk, hoe ze samen de sociale ladder willen opklimmen.


Mohamed wist ons te vertellen dat er bijna elke dag voedsel wordt uitgedeeld aan mensen in nood. “De sociale sector werkt heel hard in de buurt en de mensen worden effectief geholpen. Er is wel een beetje hoop op dat vlak. We doen dat uit onszelf, de mensen helpen elkaar.” Dit hebben we met onze eigen ogen kunnen waarnemen en de foto hieronder is een voorbeeld van één van deze vele initiatieven. De mensen in de rij schuiven aan om hun gratis voedselpakket op te halen.


Ismael, een vluchteling uit Syrië ondervindt de sociale initiatieven in de wijk eigenhandig. We treffen hem in de cafetaria van het Leger Des Heils. Het Leger Des Heils is een evangelisch kerkgenootschap dat vluchtelingen een logeerplaats aanbiedt. Om de hoek bevindt zich het OCMW Antenne en nog geen 2 straten verder de vrijwilligersorganisatie Cultures et Santé. Sociale initiatieven zijn hier werkelijk in overvloed!


Garbis, de 47-jarige cafébaas staat hier anders tegenover. Volgens hem moet er meer eenheid zijn in al deze sociale initiatieven en zijn er momenteel gewoon veel te veel. Omdat al deze initiatieven een verschillend doel of idee hebben en moeizaam met elkaar communiceren, werken ze uiteindelijk elkaar soms tegen. Dit is volgens Garbis niet de bedoeling en zorgt eerder voor verdeling dan voor cohesie in de buurt.




Een blik op de toekomst

Tijdens ons interview met Ibrahim zei hij ons dat de slechte reputatie vooral aan vroeger te wijten valt. Hij vindt dat de mensen tegenwoordig veranderd zijn en zeker de jongeren, hun ‘mindset’ is veranderd. Hetgeen wat hij minder en oneerlijk vindt is dat de jongeren uit deze buurt minder eerlijke kansen krijgen ‘...zie wij hebben zelfs onze eigen zaak, we staan op onze eigen benen en volgen de regels en dan nog worden we bijna iedere dag lastiggevallen... Maar over het algemeen kijk ik wel positief naar de toekomst toe, mensen zijn vindingrijk, jongeren volgen meer opleidingen, er heerst veel levendigheid.’ Hij voegt toe dat jongeren een bezigheid willen en dat er ook voldoende initiatieven bestaan om jongeren te gidsen en ondersteunen. Hij mist nog infrastructuur en activiteiten voor de jongeren van de buurt. Een jeugdhuis bijvoorbeeld, zou kunnen dienen. Een georganiseerde verzamelplek voor jongeren kan ineens ook wat meer structuur en perspectief bieden. Na onze bezoekjes aan de wijk kregen we de indruk dat er weinig andere opties waren voor de jongeren dan zich te verzamelen op een klein sportveldje een beetje verderop.


Qua werkpunten geeft hij aan dat juist de infrastructuur nog beter kan, het Filipspark wordt te krap voor de hoeveelheid mensen en er zouden meer sportpleinen moeten komen naar zijn mening. Chaimae gaat akkoord en vindt ook dat er meer factoren en infrastructuur aanwezig zouden moeten zijn, een jeugdhuis zou al heel leuk zijn maar in het algemeen is ze heel positief ‘Ik hoop dat het alleen nog maar betert, ook al is het nu al heel fijn (lacht)’. Garbis is wat ouder en heeft dus duidelijk andere zorgen en wensen; hij denkt dat het in de wijk fijner vertoeven gaat worden door alle investeringen die gedaan worden, het nadeel is dan wel dat de prijzen gaan stijgen, dus voor de lokale mensen of jonge gezinnen gaat het een stuk lastiger worden volgens hem. Ook volgens Jelle, zullen de vernieuwingen in de wijk, de prijzen die omhoog gaan schieten ervoor zorgen dat Anneessens naar de toekomst toe een wijk zal worden die steeds populairder wordt bij Vlamingen, en waar meer welvaart zal heersen. Ook vandaag de dag, ziet hij al opmerkelijke verschillen in vergelijking met de situatie enkele jaren geleden. Op de vraag of de stad al dan niet voldoende onderneemt om de inwoners te betrekken, deelde Jelle zijn mening met ons: “Neen, niet echt. Ik zag onlangs dat de burgemeester naar ieder gezin brieven had gestuurd, maar nooit ontvangen. Maar ik zeg het, ik heb daar nooit echt nood aan gehad. Wie weet dat andere mensen hier daar andere mening over hebben”.


Wij hebben zeker hoop voor de toekomst van Anneessens, net als vele bewoners. Zoals in elke buurt, zijn er mankementen, maar deze accentueren ook de charmes ervan. Een wijk met een ideale ligging en zo een solidaire, doorzettende en gemotiveerde jeugd heeft zeker potentieel. De stad lijkt ook haar best te doen om zo veel mogelijk infrastructuur te voorzien, al mag dit volgens vele bewoners nog net iets vlotter verlopen.




bottom of page