Het Brusselse cultuurlandschap is zwaar getroffen door corona. Stelt BRUZZ zich op als redder in nood? Met hun vernieuwende initiatief, Off Stage, zetten ze Brusselse artiesten in de spotlight. Kunnen of willen ze op lange termijn een ‘cultuurhuis’ worden?
De Buzz van Brussel
Op 20 mei 2016 ziet dé referentie voor Brussel het levenslicht: BRUZZ. Het mediamerk van de vzw Vlaams-Brusselse Media is multimediaal aanwezig; online, op radio en tv én in print. Het wel en wee van de stad valt met andere woorden op allerlei manieren te volgen aan de hand van een eigentijds media-aanbod. Vanuit het historische Flageygebouw in Elsene dompelt BRUZZ de inwoners van Brussel, maar evengoed van daarbuiten, onder in de Brusselse buzz. Dirk De Clippeleir heeft de eer om alles bij het mediahuis in goede banen te leiden. Ooit was hij algemeen directeur bij de Brusselse muziektempel AB, maar sinds een dik jaar verbreedt hij zijn horizon als Algemeen Directeur bij Bruzz.
Gelokaliseerd aan de prachtige Elsense vijvers opereert het mediahuis in opdracht van de Vlaamse Gemeenschap. De Vlaamse link met een mediahuis dat volledig de pijlen richt op Brussel en zijn inwoners, hoe werkt dat precies? De Clippeleir, Algemeen Directeur van BRUZZ: ‘Dat evenwicht tussen de Vlaams en Brusselse identiteit is een interessante oefening en niet altijd makkelijk. We zijn Vlaams, maar met een open blik’. Praktisch houdt de opdracht van de Vlaamse overheid in dat BRUZZ een rol moet spelen in het versterken van de Vlaamse identiteit in Brussel. Dit doen ze door het rijke Vlaamse socioculturele en economische middenveld van de stad in de kijker te zetten. Vanzelfsprekend hoort daar natuurlijk ook aandacht voor de talrijke cultuurhuizen bij. Let wel, ze zijn niet verplicht tot het exclusief brengen van Vlaamse content.
Dat de verstrengeling met de Vlaamse identiteit niet altijd zo vanzelfsprekend is, heeft voor een deel ook te maken met de werknemers van BRUZZ, De Clippeleir: ‘Het overgrote deel van onze medewerkers zijn jonge mensen die in Brussel wonen en voor wie de Brusselse identiteit vanzelfsprekend is’. Verder staat BRUZZ er ook op om te communiceren in zowel het Nederlands, Frans als Engels. Dit is geen beslissing louter om de werknemers extra werk te geven, maar ze willen dit inzetten als middel om de opdracht van BRUZZ beter te vervullen. Door het gebruik van meertalige communicatie brengt BRUZZ mensen dichter bij elkaar en dus onrechtstreeks ook bij het Nederlandstalige netwerk in Brussel.
De talenkwestie zorgt voor wrevel bij bepaalde partijen, voornamelijk uit Vlaams-nationalistische hoek. In verschillende commissievergaderingen (bijvoorbeeld februari 2020 en mei 2020) worden er specifiek vragen gesteld aan de minister van Media over hoe de band tussen Vlaanderen en Brussel versterkt kan worden via BRUZZ. De heer Karl Vanlouwe, lid van N-VA wijst in de commissievergadering van 20 januari 2021 nogmaals op het gebruik van de talen. De kritiek luidt dat er geen aandacht is voor correct en kwaliteitsvol gebruik van het Nederlands. Daarnaast haalt Vanlouwe ook aan dat er nergens in het nieuwe beleidsplan 2021-2025 van BRUZZ is opgenomen dat er maar een limitatief gebruik van andere talen dan het Nederlands mag zijn. Dat klopt inderdaad, maar één van de leidraden van het beleidsplan 2021-2025 is het bijdragen aan taalkundige en culturele verscheidenheid door aan de ene kant het gebruik en de kennis van het Nederlands te stimuleren, maar tegelijk meertalige content te maken om, zoals eerder gezegd, mensen dichter bij elkaar te brengen.
De culturele verscheidenheid als één van de leidraden is prominent voor BRUZZ. Een belangrijke rol in de verslaggeving van BRUZZ is namelijk weggelegd voor cultuur. De Clippeleir: ‘Wij besteden veel meer aandacht aan cultuur dan de andere media’. BRUZZ is met andere woorden een belangrijke partner voor de Brusselse culturele sector. Het is een manier om mensen te informeren, inspireren en vooral ook te verbinden. Dit doen ze op verschillende manieren, zo is er BRUZZ culture, de algemene cultuurverslaggeving van BRUZZ en BRUZZ select waarin de cultuurredactie een selectie maakt uit het ruime Brusselse cultuuraanbod. Als enthousiaste gids neemt BRUZZ je mee door de culturele parels van Brussel.
On-stage bij Off-Stage
In december 2020 startte BRUZZ met hun nieuwe initiatief Off-Stage. Ze lanceerden oproepen via hun socialemediakanalen, de papieren versie van BRUZZ, … en gingen zo op zoek naar creatievelingen die extra steun konden gebruiken in de coronacrisis. Uit een stortvloed aan inzendingen werden een twintigtal artiesten geselecteerd door de cultuurredactie van BRUZZ. Uitmuntende muzikanten, acteurs, dansers, verhalenvertellers, rappers en performancekunstenaars kregen de kans om vijf minuten lang te doen wat ze al zo lang moeten missen: optreden. Weliswaar, op de medewerkers van BRUZZ na, zonder publiek.
Het doel van Off-stage was duidelijk: artiesten helpen in bizarre tijden. BRUZZ slaagde in hun opzet, want de artiesten die deelnamen zijn uiterst enthousiast. Voor Rosa Butsi, vroeger bekend als Roos Denayer, voelde het optreden als een verademing: ‘Het is momenteel altijd heerlijk om iets te kunnen doen dat anders is dan een zoveelste livestream... Zelfs het uitladen en sleuren met gitaar en versterker was genieten’.
De livestreams schoten de laatste maanden als paddenstoelen uit de grond. Initiatieven zoals Podium 19 of de Toots Sessies op Canvas worden nog steeds enthousiast onthaald. Ze creëren wat extra visibiliteit en zorgen ervoor dat alle instrumenten, micro’s, dansschoenen en andere accessoires nog eens van onder het stof worden gehaald. Bij Off-Stage werd zelfs een vergoeding voorzien door de Vlaamse Gemeenschapscommissie. Toch snakken de Brusselse creatievelingen naar meer. Ze kregen wel een podium, maar missen nog steeds het belangrijkste aspect: het publiek. Jan Ducheyne, van Jan Ducheyne & Noodzakelijk Kwaad stelt het zo: ‘Het is een soort drang om op te treden, maar geef mij maar een echt publiek. Duizend keer liever dan voor een camera. Als het voor een echte captatie is, een liveconcert, dat écht goed wordt opgenomen, waar dan een publiek bij is… dàt zou ik helemaal zien zitten om nog eens te doen. Dus het gaat niet om die camera, het gaat om de afwezigheid van het publiek. Of er ook dingen beter konden tijdens de opnames? “Mmmmmm.... Géén Coronamaatregelen. Een fles wijn. Een backstage misschien? Meer tijd? Maar in de gegeven omstandigheden was het héél goed en tof’, vertelt hij met een knipoog.
Andere initiatieven
Naast Off-Stage staat de website van BRUZZ vol met andere initiatieven. Binnen Culture besteedt BRUZZ veel aandacht aan de bekende en minder bekende artiesten uit alle hoeken van de Brusselse cultuurwereld. Hun format De AB Sessions bestaat al enkele jaren, maar ze zetten ook in op nieuwe initiatieven. Tijdens de week van de Belgische hiphop, in februari dit jaar, kregen enkele hiphoppers een podium voor een livesessie en in Sound of the City kregen de anders in donker gehulde avond-dj’s een gezicht. In het format Goesting in ‘t Brussels wordt een ode gebracht aan de Brusselse taal en in Het huis van de Architect wordt het verhaal achter enkele unieke voorgevels in het Brusselse uit de doeken gedaan. BRUZZ zet op ontelbaar veel manieren in op het brede bruisende Brusselse cultuurlandschap.
In het beleidsplan van BRUZZ staat dat ze een afspiegeling willen zijn van het diverse Brussel. Zelf stellen ze echter dat dit vandaag nog te weinig het geval is achter de schermen. ‘De manier waarop we met name rekrutering hebben aangepakt in het verleden heeft nog niet het gewenste resultaat opgeleverd. We zullen het dus anders moeten aanpakken. Tegelijk moeten we in ons HR-beleid nog meer de focus leggen op kansen creëren voor jonge mensen’. In de verschillende initiatieven zelf zien we die weerspiegeling wel steeds prominenter naar voren komen. In de verschillende formats krijgen heel diverse artiesten een podium.
Nieuw cultuurhuis?
BRUZZ functioneert als megafoon voor het Brusselse culturele leven. De ambitie om als een autonoom cultuurhuis naar buiten te stappen, is er echter niet. In plaats van een ‘concullega’ zien ze zichzelf als steunpilaar en trachten ze een partner te zijn voor de Brusselse culturele instellingen. De focus ligt op het benadrukken van de diversiteit die het Brusselse culturele landschap rijk is.
EXTRA: De coronacrisis maakt dan wel dat Jan Ducheyne zijn creaties niet live kan brengen, maar het houdt hem niet tegen nieuwe dingen te creëren. In onderstaand gedicht pende hij voor ons neer hoe hard hij snakt naar culturele belevingen en de daarbij horende cafébezoeken.
Op café is het beter
Op café is ’t beter :
Het volk dat er staat
Bij het binnenvallen
door die vertrouwde -
of onbekende - draaideur.
Op café is ’t beter :
De boog in de toog
waar de groet langs vliegt
Zonder dat ge ’t ziet.
De kraag op je pint.
De tournée général.
Langer blijven
dan voorzien.
Op café is ’t beter :
De plannen gemaakt,
De vriendschap ontstaan
De banden gesmeed,
De liefde in ogen verdronken.
Het verdriet verteerd.
De ruzie bijgelegd.
Kortom
Ons tweede salon
Waar alles begon.
Ja, op café is ’t beter.
Die lampen boven de toog
die met ons mee dansen.
Het langverwachte in armen vallende weerzien
Het ongebreidelde blijven zwanzen.
De onvoorziene nachtelijke tochten.
De terrassen in de zon.
Dedju! Op café is ’t beter.
Allez, kom,
geef ons een laatste
Alsof het onze eerste is.