Wie wel eens een voet in Pilar durft te zetten heeft waarschijnlijk al van Level Five gehoord, maar wie of wat is dat collectief nu eigenlijk? Wij trokken naar het oude Actirisgebouw aan de Beurs (boven en naast de Pizza Hut) en voelden Rob Ritzen aan de tand.
Hey Rob, kan je ons eens uitleggen wat Level Five eigenlijk is?
Level Five is een coöperatieve samenwerking tussen kunstenaars die het heft in eigen handen hebben genomen en hun werkplek zelf organiseren. Op dit moment zitten we midden in het centrum in een gebouw op de vijfde verdieping, met 84 kunstenaars die allemaal lid zijn en bijdragen tot de huur van dit gebouw.
Jullie geld komt dus vooral van de leden die het lidgeld betalen?
Ja, op dit moment draagt iedereen bij en draaien we break-even qua wat er in- en uitgaat. Hiernaast krijgen we ook subsidies voor activiteiten of soms voor een project waar mensen dan betaald worden.
Komen die subsidies dan vanuit de overheid of de stad Brussel?
Omdat we een vzw zijn komt het nu vooral van de Vlaamse overheid en de VGC, dus de Vlaamse Gemeenschapscommissie hier in Brussel.
Van waar kunnen de mensen Level Five of de artiesten mogelijks kennen?
Er zijn veel individuele kunstenaars, als in ze hebben hun eigen praktijk en stellen ook zelf tentoon dus ze maken deel uit van tentoonstellingen in Brussel, bijvoorbeeld bij Pilar. Er zijn ook wel mensen die tentoonstellingen over heel Europa of zelfs de wereld doen. Dus daarvan en soms doen we publieke activiteiten zoals kunstenaarsvideo’s tonen en een tentoonstelling. Die zijn publiek toegankelijk als het weer mag natuurlijk.
Wanneer is het project juist opgericht?
In 2019 hebben we de vzw gevormd om hier in het pand te kunnen zitten. Het pand is verkocht door de overheid aan een privéontwikkelaar, die het gebouw gaat ontwikkelen. Wij zijn deel van het tijdelijke gebruik, dus zouden we aan het einde van de zomer er uit moeten en opzoek gaan naar een andere locatie.
Oei, dat is wel spijtig.
Ja, het is ook wel jammer. Het heeft twee jaar geduurd en dat was genoeg om een goeie community op te bouwen, maar we voelen dat we er momenteel middenin staan en willen zeker nog verder samen.
Weten jullie dan al waar je naartoe gaat na de zomer?
Het is niet makkelijk om voor zo een grote groep plek te vinden. Er zijn verschillende strategieën dus ofwel vind je een grote plek of meerdere, kleinere plekken voor kleinere groepen, maar je blijft het wel samen organiseren. Er zijn een paar open oproepen van de gemeentes of van de stad voor tijdelijk gebruik. Daar kijken we naar de mogelijkheden, dat is vooralsnog wat er voor handen is. Lege kantoren zijn nog niet direct een optie want de prijzen liggen momenteel te hoog voor wat de kunstenaars kunnen betalen. Het moet toegankelijk blijven voor de kunstenaars zelf en niet enkel voor de hele succesvolle. Een belangrijk ding is ook dat we een soort zelfbeschikking hebben of de ruimtes zelf vorm kunnen geven.
Jullie willen dan graag in Brussel blijven zitten als ik het zo hoor?
Ja, wij zijn gericht op Brussel en Brusselse kunstenaars. Je hoeft niet van Brussel te zijn, maar als je in de stad woont ben je een Brusselaar dus we willen vooral een grond leggen voor een artistieke ecologie in Brussel door die werkruimte aan te bieden.
Is dat dan ook de reden waarom Level Five is opgericht, omdat er gebrek was aan iets dergelijk?
Eigenlijk is er gebrek aan ruimte in het algemeen, terwijl er ook heel veel dingen leegstaan. Dat is zowel zo voor mensen die een woning zoeken, sociale organisaties als culturele organisaties die wat kleiner zijn dan bijvoorbeeld De Munt, en dat zijn er nogal wat. Die zoeken ook plekken waar ze hun activiteiten kunnen ontwikkelen, maar hebben kleinere budgetten. Het is dus nodig om samen te werken om die plekken tegen een betaalbare prijs toegankelijk te maken voor de mensen die het nodig hebben.
Je hebt het al enkele keren gehad over artiesten, maar welke artiesten zitten hier juist allemaal?
Het is voornamelijk beeldende kunst, maar het is een heel gemene groep. Er zijn nu ook al architecten, grafisch vormgevers, een muzikant, theatermakers en -schrijvers, maar we zouden nog meer die diversiteit van de kunstpraktijken bij elkaar willen brengen. Voor muziek houdt dat in dat er verschillende infrastructurele eisen zijn voor geluid en zo dus dat vergt weer een investering. Bij een volgende locatie proberen we te kijken hoe we hierop in kunnen spelen.
Ontstaat er dan vaak ook iets tussen de verschillende artiesten die elkaar hier tegenkomen?
Ja, mensen worden hier samengebracht en zo ontstaan er veel uitwisselingen. Leden gaan vaker samenwerken en projecten ontwikkelen, maar ook praktische samenwerkingen als in iedereen leent wel eens een boor uit of een computerkabel dus zowel praktisch als inhoudelijk wordt er veel meer samengewerkt. Iedereen heeft natuurlijk wel zijn tools, maar we proberen ook te kijken naar hoe kunnen we samen tools aankopen en die gezamenlijk gebruiken.
Mag iedereen hier dan zomaar komen werken of lid worden?
Ja, maar we zijn natuurlijk al met 84, de ruimte is beperkt. Voor het moment is hier dus geen plaats meer. We hebben ook 163 mensen op een wachtlijst staan, waar ook nog een oplossing voor gezocht moet worden dus de nood naar meer plekken als deze is best wel hoog. Iedereen kan zich aanmelden of registreren en dat is ook goed want dat toont dat er nood is aan betaalbare creatieve ruimte. Misschien dat die ruimte er niet van vandaag op morgen gaat komen, maar in ieder geval kunnen we zien hoe we dat samen kunnen organiseren.
Met die 84 mensen hier een lange wachtlijst kunnen jullie makkelijk aan de stad voorleggen dat er echt nood is aan deze plaatsen.
Dat besef is er nu wel en er wordt ook gewerkt aan een planatelier om te kijken hoe meer duurzame of structurele ateliers in Brussel beschikbaar kunnen worden gemaakt. Omdat we nu altijd in tijdelijke bestemmingen zitten kan dat erg fluctueren, bijvoorbeeld als we nu geen andere locatie vinden kan het zijn dat deze organisatie verdwijnt en dan ook de kennis of de samenwerkingen die zijn opgebouwd.
Met zoveel mensen die hier werken heeft Level Five toch een goede organisatie nodig?
We zijn formeel georganiseerd als vzw dus we hebben een raad van bestuur en daarbovenop nog meer. Er is een soort comité dat zich bezig houdt met de dagelijkse organisatie van de verdieping en we hebben iedere maand een overleg met alle leden over dagelijkse dingen, de toekomst, problemen die er zijn of juist initiatieven die de plek kunnen verbeteren.
Wat is jouw rol hierin?
Ik ben de coördinator, mijn rol is het framewerk te garanderen zodat iedereen kan participeren in het gezamenlijk organiseren van de verdieping.
Je had het daarnet al even aangehaald, maar worden jullie gesteund door overheidsdiensten?
Zoals ik daarnet al aanhaalde de VGC en Vlaamse overheid. We krijgen kleine subsidies van de Vlaamse overheid voor de activiteiten die we dit half jaar hebben gedaan. We krijgen grotere subsidies van de VGC voor een project van Level Five dat een model probeert te ontwikkelen voor een permanente atelierruimte zoals dit en daar word ik van betaald dus voor een jaar heb ik dan een halftijds loon. Verder is er wat extra geld beschikbaar voor bijdrages of voor iemand die administratie doet, die kunnen we betalen van het geld dat we samen leggen.
Hoe is jullie relatie met de stad Brussel?
Brussel is natuurlijk een hele gelaagde stad, we zitten nu in 1000 Brussel, maar we werken meer op de regio en dan heb je cultuur wat natuurlijk een issue is van de gemeenschappen. Met de stad Brussel hebben we contact als gemeente, net als met de verschillende andere gemeentes in Brussel. Dan hebben we contact met de VGC en de COCOF (Franstalige Gemeenschapscommissie) en uiteindelijk ook nog met de regio en dat gaat meer over stedelijke ontwikkeling.
Dat lijkt mij genoeg werk om alleen al die contacten te onderhouden.
Het is al een job op zich om de contacten te onderhouden. Voor cultuur moet je je op cultuur richten en tegelijkertijd omdat het ook wel over infrastructuur gaat moet je spreken met de regio over welke plek je kan krijgen in de stad.
Jullie willen graag in Brussel blijven zitten, wat zijn daar de positieve en negatieve punten aan?
Wij vinden dat we deel moeten uitmaken van de stad, de tijdelijkheid waarin we nu zitten, dus iedere twee jaar verhuizen, maakt dat we ons nooit kunnen engageren met de omgeving. Het is dus ook belangrijk dat plekken die misschien geen vast of commercieel format hebben toch ook een plaats blijven behouden in het directe centrum van de stad om te tonen dat er ook andere vormen van tijdelijk gebruik of stedelijk samenleven kan zijn.
Vind je dat kunstgalerijen en dergelijke hier in Brussel dicht genoeg bij jonge kunstenaars staan?
Je hebt twee circuits, langs de ene kant de galerijen die werken voor verkoop en daarnaast culturele organisaties zoals Recyclart, Beursschouwburg en ARGOS. Bij de galerijen wordt er niet meteen gezocht naar Brusselse kunstenaars, ze kijken eerder naar kunst die goed zou verkopen. De rol van culturele instellingen wordt wel goed opgenomen om echt voeling te hebben met een jonge groep kunstenaars en die een plek te geven in hun programma.
Hoe zien jullie de toekomst?
Het gaat nog een hele weg zijn en ik denk wel dat er een plek gaat komen dat het verder brengt dan enkel een tijdelijke plek, liefst ook samen met andere sociale organisaties. Het idee dat wij hebben is dat kunst en cultuur niet los staat van de sociale of stedelijke problematiek, maar het juist op een interessante manier samen kan gaan. Je ziet dat bijvoorbeeld bij Beursschouwburg die dicht was tijdens de lockdown en geen culturele activiteiten kon ondernemen, waardoor ze haar infrastructuur beschikbaar stelde aan een organisatie, HOBO, die dagopvang en soep regelt voor dak- en thuislozen. Er is geen scheiding en dat gaat juist samen dus het zou verder ontwikkeld kunnen worden.
Comments